(In samenwerking met Harry Slegh)
Waar we onlangs nog dachten dat we na een periode van social distancing langzaamaan weer naar een leven zouden gaan waarin we elkaar in vrijheid en blijheid kunnen ontmoeten, hebben oplopende besmettingscijfers en nieuwe maatregelen ons inmiddels bruut uit deze droom geholpen. Het Coronavirus zal langer van invloed zijn op ons doen en laten, dan we hoopten. Ons beraden op wat dit betekent voor onszelf en onze wijze van samenleven, lijkt onvermijdelijk.
Uitgeput
De consequenties van maanden van relatieve lockdown laten zich inmiddels gelden: mensen zijn moe, schreef Het Parool onlangs (Raounak Khaddari, 19 juli 2020). Thuiswerken is prima als je een omgeving hebt met ruimte en relatieve rust. Maar in een kleine behuizing met kinderen die moeten worden onderwezen en die om aandacht vragen, valt dat niet mee. En ook mensen die alleen zijn, ervaren na maanden van beperking dat de muren van een voorheen heerlijk appartement genadeloos op hen afkomen. Het onderscheid tussen vrije tijd en werktijd vervaagt. En in een wereld waarin wij de afgelopen decennia ons werk en activiteit als belangrijkste uitgangspunt voor zingeving nemen, raken we ronduit uitgeput. De energie raakt op, de zin ebt weg en menselijke nabijheid wordt deels vervangen door de functionaliteit van onlinegesprekken. Natuurlijk, Zoom, Microsoft Teams en alle andere opties maken gesprekken mogelijk en online werken scheelt heel veel tijd, maar het vervangt niet het echte gesprek waarin je in elkaars nabijheid, meanderend en associërend, samen op nieuwe gedachten komt.
Een reset
In diverse publicaties wordt bepleit dat we deze tijd moeten benutten voor een stevige maatschappelijke en mondiale reset. Dat deze ervaring ook een zegen kan zijn, omdat het ons noodzaakt om anders met onze aarde om te gaan en uitnodigt onze dominante paradigma’s te heroverwegen. Het zou zelfs de kentering kunnen betekenen van de klimaatverandering die wij als we niets doen tegemoet gaan. Mits we onze bakens verzetten.
Zinvolle vragen
Hoe precies? Paul Verhaeghe geeft er in zijn boekje Houd afstand, raak me aan (Amsterdam 2020) een goede voorzet voor: duurzaamheid als uitgangspunt voor ontwikkeling, vrouwelijk leiderschap met empathie als vertrekpunt, faciliteren van gemeenschapszin in wijken en buurten, onderwijs waarin kinderen meer tijd krijgen om te bewegen en te spelen tijdens schooluren. Zijn pleidooi impliceert niet alleen systeemaanpassingen maar ook individuele gedragsveranderingen. De vragen die zich aandienen zijn vragen als: waarop wil ik mijn energie en kwaliteiten richten, welke verlangens geef ik voorrang in het leven, hoe houd ik balans tussen werk en ontspanning, wat weerhoudt me er telkens weer van om te gaan voor wat ik echt belangrijk vind, welke mogelijkheden zijn er om te realiseren wat mij ten diepste beweegt, op welke manier wil ik me verhouden tot anderen, welke ambities en doelen wil ik nastreven en van welke ambities en doelen neem ik afscheid? Dit zijn vragen die vanzelfsprekend in ieders leven en op elk moment van belang zijn, maar het lijkt alsof de urgentie ervan nu meer onontkoombaar is dan anders.
Koers en Welvaren
Elke wezenlijke verandering is persoonlijk. Of deze nu van buitenaf wordt afgedwongen of van binnenuit ontstaat. Bewust zijn van wat voor jou als mens belangrijk is, maakt sterk. En weten hoe jij daar vorm aan kunt geven, maakt vrij. De zoektocht ernaar is een interne verkenning, waarvoor je niet per se naar de verste uithoeken van de wereld hoeft.
De zoektocht naar jouw koers faciliteren wij, Harry Slegh en Dorthe Schipperheijn, graag met een driedaagse retraite (in Limmen, van 24 t/m 26 augustus) of een tweedaagse workshop (september/oktober). Maak een afspraak voor meer informatie of een eerste verkenning: info@dortheschipperheijn.nl